Στὸν ἀρχαιολογικὸ χῶρο τῆς Στρύμης…

 

 

     Πορεύεσαι ἀνάμεσα στὰ σταροχώραφα καὶ ἔχοντας κατάντικρυ στὸ Νοτιὰ σταθερὸ σημεῖο προσανατολισμοῦ τὴ βαρεία σιλουέτα τῆς Σαμοθράκης, γνώριμη φιγούρα ἀπ’ ὅλα τὰ Θρακικὰ παράλια τῆς Ἄσπρης θάλασσας.  Ἀνατολικά πάλι, ὁ ὄγκος τοῦ Ἴσμαρου ὑψώνεται γκρίζος καὶ κοντύτερα πρασινίζουν τὰ καλάμια ἀπὸ τὴ μικρὴ λίμνη τοῦ Μητρικοῦ, τὴν Ἰσμαρίδα τῶν ἀρχαίων. Γιὰ λίγα ἀκόμα χιλιόμετρα προχωρᾶς χωρὶς νὰ συναντήσῃς ψυχὴ ζῶσα στὰ παλιὰ τσιφλίκια καὶ στὰ βοσκοτόπια τῶν Σαρακατσαναίων μέχρις ὅτου σὲ πληροφορήσῃ ἡ ἐπιγραφὴ τῆς Ἀρχαιολογικῆς Ὑπηρεσίας ὅτι βρίσκεσαι στὴν Στρύμη. Κι’ ὄσο κατηφορίζεις πρὸς τὴ θάλασσα βλέπεις τὰ κομμάτια τῶν κεραμιδιῶν μέσα στὰ χωράφια καὶ στὸ βάθος τὴ θάλασσα ἀνάμεσα σὲ κομμάτια ξηρᾶς.

   Μία στενὴ λουρίδα γῆς ἀνάμεσα στὰ νερὰ σὲ φέρνει στὸ τέρμα μιᾶς χερσονήσου, ὑπερυψωμένη γλῶσσα στεριᾶς, ἕνα ἀκρωτήρι. Εἶναι ἡ Μολυβωτὴ Ἄκρα τῶν Βυζαντινῶν, τὸ Κούρσιουμλου τῆς Τουρκοκρατίας. Ἐδῶ ὁ καθηγητὴς τῆς Ἀρχαιολογίας στὸ Πανεπιστήμιο τῆς Θεσσαλονίκης κ. Γεώργιος Μπακαλάκης ἐπισήμανε τὴν ἀρχαία Στρύμη, Θασίτικη ἀποικία, κόρφος στὰ μάτια τῶν Μαρωνιτῶν ποὺ κίνησαν πολλὲς ἐκστρατεῖες γιὰ νὰ τὴν κατακτήσουν.

     Δούλεψε γιὰ πολὺ ἐδῶ ὁ ἀκούραστος Νέστορας τῶν ἀρχαιολόγων, ὁ Μπακαλάκης.  Ἀγάπησε τὸν τόπο καὶ μὲ τὶς ἐργασίες του «Προανασκαφικὲς ἔρευνες στὴ Θράκη» καὶ «Ἀρχαιολογικὲς ἔρευνες στὴ Θράκη» γνώρισε στὸν πολὺ κόσμο τὸν ἀρχαιολογικὸ πλοῦτο τῆς Θράκης ποὺ τὴν περπάτησε βῆμα πρὸς βῆμα γιὰ νὰ τὸν ἐπισημάνει. Κι’ ἐπειδὴ ξεχωριστὰ ἀγάπησε τὸν τόπο τῆς Στρύμης μὲ τὶς ἀρχαῖες καὶ τὶς βυζαντινὲς ἀναμνήσεις, σύνθεσε τὸ χρονικὸ τῶν περιπετειῶν μιᾶς ὁμάδας προσφύγων ποὺ ἦρθαν ἐδῶ μετὰ τὴν Μικρασιατικὴ καταστροφὴ γιὰ νὰ βροῦν καταφύγιο. Ἔγραψε λοιπὸν ὁ Γεώργιος Μπακαλάκης μὲ τὸ ψευδώνυμο Μ. Γεωργίου τὸ μυθιστόρημα «Τὸ Τσιφλίκι τοὺ Μιχαλάκη», ὅπου ἐκτὸς τῶν ἄλλων μᾶς περιγράφει λεπτομερειακὰ καὶ τὸν χῶρο τῆς Μολυβωτῆς.

     Σ’ αὐτὴν λοιπὸν τὴν μύτη τῆς χερσονήσου, τὴν Μολυβωτὴ ἄκρα, ἔφτασαν γύρω στὰ μέσα τοῦ 7ου π.Χ. ἄποικοι ἀπὸ τὴν Θάσο. Νησὶ ἦταν στὰ χρόνια τους, βραχῶδες, μία μικρὴ ἔξαρση τῆς γῆς περίπου 35 μέτρα ὕψος ποὺ τὸ χώριζε ἀπὸ τὴν στεριὰ ἕνας ἀβαθὴς πορθμὸς ποὺ μὲ τὰ χρόνια γέμισε ἀπὸ τὰ χώματα καὶ τὴν ἄμμο τῆς θάλασσας. Ἔτσι ἔγινε ἕνας ἀμμουδερὸς βραχίονας ποὺ τὸ πλάτος του σήμερα δὲν ξεπερνᾶ τὰ ἐβδομῆντα πέντε μέτρα. Αἰσθάνθηκαν σιγουριὰ στὸ μικρὸ νησάκι αὐτοὶ οἱ Θασίτες ἄποικοι καὶ μὲ βάση σ’ αὐτὸ ἦρθαν στὴν ἀπέναντι στεριά. Σὲ λίγα χρόνια δημιουργήθηκε ἐδῶ ἕνας ὀργανωμένος οἰκισμὸς ποὺ τὰ κατάλοιπά του ἐντυπωσιάζουν τὸν ἐπισκέπτη. Σκοπὸς τῶν ἐποίκων ἦταν, ὅπως φαίνεται νὰ βροῦν νέες πεδινὲς ἐκτάσεις καὶ ν’ αὐξήσουν τὸ ζωτικό τους χῶρο. Ἔτσι δημιουργήθηκε ἡ Περαία τῶν Θασίων, ἢ «Θασίων Ήπειρος», ὅπως ἀναφέρεται στὰ κείμενα τῶν ἀρχαίων μὲ ἀνατολικό της ὄριο τούτη τὴν πόλη, ποὺ στάθηκε γεωργικὸς οἰκισμός καὶ συνάμα κι’ ἐμπορικός σταθμὸς τῶν Θασίων γιὰ τὶς συναλλαγές τους μὲ τοὺς Θρᾶκες τῆς περιοχῆς.

     Ὅμως ἦταν κοντᾶ ἡ πόλη τῆς Μαρώνειας ποὺ δύσκολα μποροῦσε νὰ δεχτῇ στὴν περιοχή της ἐμπόριο τῶν Θασίων. Μῆλο τῆς Ἔριδας λοιπὸν ἡ Στρύμη ἀνάμεσα σὲ Θάσο καὶ Μαρώνεια, πρὸ καὶ μετὰ τοὺς Περσικοὺς πολέμους. Ἐδῶ σκοτώθηκε ὁ Γλαῦκος, φίλος τοῦ ποιητὴ Ἀρχίλοχου, ποὺ τιμήθηκε μὲ κενοτάφιο στὴν ἀγορὰ τῆς Θάσου. Νὰ ὅμως ποὺ σὲ λίγα χρόνια φτάνει ὁ Φίλιππος τῆς Μακεδονίας ποὺ παίρνει τὸ μέρος τῶν Μαρωνιτῶν. Σύμφωνα μὲ τὶς ἀπόψεις τῶν ἀρχαιολόγων, τὴν ἐποχὴ αὐτή, δηλαδὴ γύρω στὸ 350 π.Χ., ὁ Φίλιππος βοήθησε τοὺς Μαρωνίτες ὄχι μόνο νὰ καταλάβουν τὴν Στρύμη ἀλλὰ καὶ νὰ τὴν καταστρέψουν. Πραγματικὰ ὅλα τὰ εὐρήματα εἶναι προγενέστερα αὐτῆς τῆς ἐποχῆς.

     Σήμερα, στὸ χῶρο τῆς Στρύμης, μέσα στὰ σπαρμένα χωράφια, βλέπεις τμήματα τοῦ τείχους ποὺ τὴν προφύλαγαν ἀπὸ ΒΑ καὶ ΒΔ, τοίχους σπιτιῶν καὶ ἴχνη δρόμων ποὺ φανερώνουν μία καλὰ σχεδιασμένη καὶ ὀργανωμένη ρυμοτομία κατὰ τὸ Ἱπποδάμειο σύστημα. Ἰδιαίτερα ἐνδιαφέρον εἶναι ἕνα σταυροδρόμι ποὺ ἀποκαλύφτηκε μὲ πλάτος δρόμου πέντε περίπου μέτρων, μὲ τὰ γωνιακὰ σπίτια καὶ ποὺ ὁ ἀνασκαφέας τὰ ὀνόμασε: «σπίτι τοῦ βωμοῦ», «σπίτι τοῦ μαρμαροθετήματος» καὶ «σπίτι τοῦ θησαυροῦ». Βρέθηκε ἐπίσης τὸ παλιὸ ὑδραγωγεῖο τῆς πόλης, ὑπόγειο μὲ τοξωτὲς σήραγγες ποὺ θυμίζουν πολὺ τὸ περίφημο ὑδραγωγεῖο τοῦ Εὐπαλίνου τῆς Σάμου. 

     Τὸ «Σπίτι τοῦ θησαυροῦ» πῆρε τὴν ὀνομασία αὐτὴ γιατὶ ἀνάμεσα στὶς πέτρες τοῦ βόρειου τοίχου βρέθηκε μικρὸ χάλκινο κουτάκι ὅπου ὁ ἰδιοκτήτης τοῦ σπιτιοῦ ἔκρυψε τὶς οἰκονομίες του, 28 ἀσημένια τετράδραχμα τῆς Μαρώνειας. Εἶναι συγκινητικὸ νὰ βρίσκεσαι σ’ αὐτὸν τὸν τόπο καὶ ν’ ἀντιλαμβάνεσαι νὰ βγαίνῃ μεσ’ ἀπὸ τὶς πέτρες ἡ ἀγωνία τῶν κατοίκων της γιὰ τὴν ζωή τους. Ἡ φαντασία τοῦ καθενὸς μπορεῖ νὰ πλάσῃ ὄσα σενάρια θέλει γιὰ τὴν ζωὴ καὶ τὸ τέλος αὐτῆς τῆς μικρῆς πόλης τῶν παραλίων τῆς Θράκης.

«ΣΤΑ ΒHMATA TOY ΟΡΦΕΑ» (ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΘΡΑΚΗ, ΜΟΣΧΟΣ ΚΟΥΚΟΣ)

Δεῖτε τὴν θέση τῆς ἀρχαίας πόλεως στὸν χάρτη –>http://wikimapia.org/22717500/el/Αρχαία-Στρύμη 

     Στὴν εἰκόνα βλέπουμε ἐρυθρόμορφη πελίκη τοῦ 440 π.Χ., ἀπὸ τὸν ἀρχαιολογικὸ χῶρο τῆς Στρύμης. Συγκολλήθηκε ἀπὸ πολλὰ κομμάτια ποὺ βρέθηκαν σὲ πυρὰ γύρω καὶ κάτω ἀπὸ τὸ ταφικό μνημεῖο Γ στὶς ἀνασκαφὲς τοῦ 1957/8.  Στὴν ὄψη Α καὶ ψηλὰ στὸ λαιμὸ ὑπάρχει ἀνάμεσα στὶς λαβὲς διακοσμητικὴ ταινία μὲ λοξὲς ἐλικωτὲς βλαστόσπειρες καὶ ἀντωπὰ πεντάφυλλα ἀνθέμια. ἀκολουθεῖ ἡ σύνθεση μὲ τὶς μορφὲς τῆς Δηλιακῆς τριάδας. Στὴ μέση ὁ Ἀπόλλων δαφνοστεφανωμένος, φορεῖ ἰμάτιο ποὺ ἀφήνει γυμνὸ τὸ πάνω μέρος τοῦ σώματος. Στηρίζει τὸ ἀριστερό του χέρι στὴν «πυθικὴ» δάφνη καὶ στὸ δεξί του κρατεῖ ὀμφαλωτὴ φιάλη. Ἀριστερά του ἡ Λητῶ ντυμένη χιτῶνα καὶ ἰμάτιο κρατεῖ στὸ δεξί της χέρι τὸ ἴδιο ἀγγεῖο τῆς σπονδῆς. Δεξιὰ ἡ Ἄρτεμις μὲ χιτῶνα καὶ ἰμάτιο ὑψώνει μὲ τὸ δεξί της χέρι μία τριφυλλόσχημη οἰνοχόη πάνω ἀπὸ τὴ φιάλη τοῦ Ἀπόλλωνα. Στὸ ἀριστερό της ἔχει τὸ τόξο καὶ στὴν πλάτη τὴ φαρέτρα. 

     Στὴν ὄψη Β στὴν ταινία τοῦ λαιμοῦ ἔχουμε ἕνα ἁπλὸ κλαδὶ μὲ φύλλα. Ἡ παράσταση ἐδῶ εἶναι διονυσιακή. Ἕνας φαλακρὸς Σάτυρος καὶ μια Μαινάδα ποὺ κινοῦνται γρήγορα πρὸς τὰ δεξιά. Ἡ Μαινάδα ἔχει τὸ πάνω μέρος τοῦ σώματός της γυρισμένο πρὸς τὰ πίσω. Φορεῖ χιτῶνα καὶ ἰμάτιο καὶ στὸ δεξί της χέρι κρατεῖ δάδα ἀναμμένη. Ὁ Σάτυρος ἀπλώνει πρὸς αὐτὴν ἰκετευτικὰ τὰ χέρια του. Κάτω ἀπὸ τὶς μορφὲς καὶ στὶς δυὸ ὄψεις τοῦ ἀγγείου ὑπάρχει ἁπλὸς μαίανδρος ποὺ διακόπτεται ἀπό διασταυρωμένα τετραγωνίδια. Στὸ κάτω μέρος τῶν λαβῶν ὑπάρχουν ὀριζόντιες μικρὲς ἔλικες καὶ ἀνθέμια. Τὸ ἀγγεῖο ἔχει ἀποδοθεῖ στὸ ζωγράφο τῆς Κενταυρομαχίας τοῦ Λούβρου. Ύψ. 0,355 μ.

Τὴν εἰκόνα ἀλιεύσαμε ἀπὸ τὸ ἱστολόγιο inKomotini –> http://inkomotini.blogspot.gr/2013/01/blog-post_78.html
καὶ ὸ σχολιασμὸς της εἶναι ἀπὸ τὸ ἱστολόγιο –>http://www.aggelikiiliadi.gr/index.php/el/sylloges/epilegmena-ekthemata/73-erythromorpsi-peliki-440-p-x-gr

Σύντομος σύνδεσμος -shortlink- ἄρθρου: http://wp.me/p2VN9U-E2