Παῖς Μαραθῶνος…

Παῖς Μαραθῶνος!

   Bρέθηκε στὴ θαλάσσια περιοχὴ τοῦ Mαραθῶνος τὸν Ἰούνιο τοῦ 1925 καὶ εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ ἐλάχιστα σωζόμενα ἀρχαῖα ἑλληνικὰ ἀγάλματα ἀπὸ χαλκό, ποὺ κατάφεραν νὰ ἐπιβιώσουν ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα ὡς τὶς μέρες μας.

Δεξίλεως, γιὸς τοῦ Λυσανία

Ὁ Δεξίλεως, γιὸς τοῦ Λυσανία

 

   Ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ σημαντικὰ ἀττικὰ ἐπιτύμβια μνημεῖα τῶν ἀρχῶν τοῦ 4ου αἰ. π.Χ. μὲ ἀνάγλυφη παράσταση. Ὁ δεκαεννιάχρονος Δεξίλεως, γιὸς πλούσιας οἰκογένειας ἀπὸ τὸν δῆμο τοῦ Θορικοῦ στὴ νοτιοανατολικὴ Ἀττική, εἶχε κληθεῖ νὰ ὑπηρετήσῃ στὸ ἀθηναϊκὸ ἱππικὸ καὶ σκοτώθηκε τὸ 394 π.Χ., κατὰ τὸν λεγόμενο Κορινθιακὸ Πόλεμο, σὲ μία μάχη κοντᾶ στὴν Κόρινθο μαζὶ μὲ ἄλλους τέσσερις ἱππεῖς. Σύμφωνα μὲ τὸν ἀθηναϊκὸ νόμο, οἱ νεκροὶ ἐνταφιάστηκαν στὸ δημόσιον σῆμα, δηλαδὴ στὸν χῶρο ταφῆς γιὰ τοὺς πεσόντες ὑπὲρ πατρίδος.

Πάν!

 

   Ὁ θρύλος ἀναφέρει ὅτι ὁ Πὰν στὴ Μάχη τοῦ Μαραθῶνος βοήθησε τοὺς Ἕλληνες ἐναντίον τῶν Περσῶν μὲ δυνατὲς καὶ τρομακτικὲς φωνὲς ἐπαναλαμβάνοντας ρυθμικὰ τὸ ὄνομά του <<πὰν – πὰν – πάν>>… μὲ συνέπεια οἱ Πέρσες, ἀκούγοντάς τον, καταλήφθηκαν ἀπὸ παν-ικό (λέξη ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὸ ὄνομα Πὰν) καὶ ὑποχώρησαν.

Ὁ Σταδιοδείκτης τοῦ Ἀρχ. Μουσείου Δράμας

    Ἡ Ἐγνατία Ὁδός ἀκολουθῶντας μετὰ τὴν Ἀμφίπολη τοὺς βόρειους πρόποδες τοῦ Παγγαίου μὲ κατεύθυνση τοὺς Φιλίππους, διέσχιζε τὴν περιοχὴ τοῦ ἀκμαίου ἀρχαίου οἰκισμοῦ Καλαμπακίου. Ἡ περίφημη αὐτὴ ρωμαϊκὴ ὁδὸς «Via Egnatia», μεγάλη καὶ λιθόστρωτη συνέδεε τὴ Ρώμη μὲ τὴν Κωνσταντινούπολη, καὶ ἦταν ἔργο τοῦ Ρωμαίου ἀνθύπατου Γναίου Ἐγνατίου στὰ τέλη τοῦ 2ου αἰ. π.Χ. Ἡ Ἐγνατία Ὀδὸς δὲν ὑπῆρξε – βεβαίως – ὁ πρῶτος δρόμος, ὁ ὁποῖος διαμορφώθηκε στὴν περιοχή. Ὁ Θουκυδίδης μνημονεύει ὁδὸ ἀπὸ τὸ Βυζάντιο, μέσῳ τῆς Θράκης καὶ τῆς Μακεδονίας, γιὰ τὴ Θέρμη καὶ ἀπὸ ἐκεῖ γιὰ τὸ ἰλλυρικὸ Δυρράχιο.

Ὁ Δεξαμενὸς ἀπὸ τὴ Χίο

 Blue chalcedony scaraboid, from Kerch (Crimea). A flying heron.

Signed Dexamenos epoie Chios. St. Petersburg. 20mm.

    Ἕνας ἀπὸ τοὺς σημαντικότερους Ἕλληνες σφραγιδογλύφους, ἀλλὰ καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς κορυφαίους καλλιτέχνες τῆς Kλασικῆς περίοδου, εἶναι ὁ Δεξαμενός (περ. 450- 420 π.Χ.). Tέσσερις ἐνυπόγραφοι λίθοι του σώζονται: δύο ἀπεικονίζουν ἐρωδιούς, ἕνας μία οἰκοδέσποινα μὲ τὴ θεραπαινίδα της καὶ ἕνας φέρει τὴ σπουδὴ μίας ἀνδρικῆς κεφαλῆς. Ἡ ὑπογραφὴ τοῦ καλλιτέχνη ἐμφανίζεται πότε ὡς «ΔEΞAMENOΣ EΠOIE» (=ὁ Δεξαμενὸς μὲ ἔφτιαξε), πότε περιορίζεται στὸ ὄνομά του, ἐνῶ μία φορὰ προσδιορίζεται καὶ ἡ ἐθνική του καταγωγή, ἀπὸ τὸ νησὶ τῆς Χίου.

Ἀνάγλυφο: Ἔπαθλα ἀθλητικῶν ἀγώνων

     ΤΑ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ  ἦταν ἀρχαία ἑλληνικὴ γιορτὴ τῶν Ἀθηνῶν ἀφιερωμένη στὴ θεὰ Ἀθηνᾶ. Τὴν πανάρχαιη ἀθηναϊκὴ γιορτὴ, ἐκλαΐκευσε ἐπὶ τὸ μεγαλοπρεπέστερο ὁ Πεισίστρατος τὸ 566 π.Χ., διακρίνοντάς την σὲ Μεγάλα καὶ Μικρὰ Παναθήναια., ἀναδιοργανώνοντας τὴν πομπὴ τοῦ πέπλου, εἰσάγοντας τοὺς ἀθλητικοὺς ἀγῶνες καὶ θεσπίζοντας ὡς βραβεῖα τοὺς παναθηναϊκοὺς ἀμφορεῖς, γεμάτους λάδι ἀπὸ τὰ ἱερὰ δέντρα τῆς θεᾶς.

Τὰ Μεγάλα Παναθήναια διεξάγονταν κάθε τέσσερα χρόνια καὶ τὰ Μικρὰ κάθε χρόνο. Γίνονταν τὸ κατακαλόκαιρο, καί, ὅπως οἱ Χριστιανοὶ ἐορτάζουν τὸν Δεκαπενταύγουστο τὴν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου, οἱ Ἀθηναίοι περίπου τὴν ἴδια ἐποχὴ γιόρταζαν τὴ Γέννηση τῆς Ἀθηνᾶς, Προστάτιδας καὶ Πολιούχου τους.

Η επιτύμβια στήλη του παλαιστρίτη Κλεόβουλου…

Γράφτηκε από τον  Σκουλούδη Ερρίκο

     Ανάμεσα στα εκθέματα του πολύ ενδιαφέροντος μουσείου της Βραυρώνας Αττικής είναι και μια επιτύμβια στήλη από το Πόρτο Ράφτη του 410-400 π.Χ. Η παράσταση περιλαμβάνει τρεις μορφές. Στο τύμπανο του αετώματος είναι χαραγμένα τα ονόματα Κλεόβουλος και Μένων.

     Ο αγένειος νέος Κλεόβουλος στο μέσον απεικονίζεται ως παλαιστρίτης* δηλαδή επαγγελματίας παλαιστής, γυμναστής κρατώντας στλεγγίδα και αρύβαλλο. Συνοδεύεται από το σκύλο του ενώ στο άλλο χέρι κρατά μικρό λαγό. Αριστερά της μορφής του νέου βρίσκεται ένας ηλικιωμένος ιματιοφόρος άντρας, πιθανότατα ο πατέρας του. Δεξιά από το νέο εικονίζεται ο Μένων γενειοφόρος πολεμιστής με αττικό κράνος στο κεφάλι, ασπίδα και δόρυ στο αριστερό χέρι και ξίφος κρεμασμένο από τον τελαμώνα. Ο Μένων ενδέχεται μάλιστα να ταυτίζεται με τον Τριηράρχη Μένωνα, το όνομα του οποίου περιλαμβάνεται σε κατάλογο πεσόντων που χρονολογείται προς τα τέλη του Πελοποννησιακού πολέμου δηλαδή της διαμάχης (431-404 π.Χ.) ανάμεσα στην Πελοποννησιακή Συμμαχία υπό την ηγεμονία της Σπάρτης, και την Αθηναϊκή Συμμαχία, που έληξε με την ολοκληρωτική ήττα των Αθηναίων.

Ὁ βιολιστὴς τῶν Ἀβδήρων…

 

Στα αρχαία Άβδηρα έπαιζαν βιολί! 

     Η Θράκη είναι μουσικομάνα. Γέννησε πλήθος μουσικών, αλλά και μουσικών οργάνων. Η απαρίθμησή τους και μόνον θα αποτελούσε την ύλη ενός ολόκληρου βιβλίου. Ένα απ’ αυτά τα μουσικά όργανα – που, όμως, λένε πως δεν ήταν γνωστό στην αρχαία Ελλάδα – είναι και το βιολί – το οποίο τότε δεν το έλεγαν φυσικά έτσι. 

     Απόδειξη περί τούτου είναι η ύπαρξις ενός αρχαίου πήλινου ειδωλίου (περίπου 3ος αι. π.Χ.) που ευρέθη στα Άβδηρα, και εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλλας (αρ. ευρ. Ε 193). Είναι καμωμένο από ροδοκάστανο πηλό, και σε μερικά σημεία του ήταν ζωγραφισμένο με λευκό και κυανό χρώμα. Το εύρημα ευρέθη σε τάφο, μαζί με άλλα τέσσερα ειδώλια Ερωτιδέων. Στο πίσω μέρος του φέρει οπή, κάτι που σημαίνει ότι μάλλον το κρεμούσαν από εκεί, και ο πτερωτός θεός-μουσικός έδειχνε πράγματι πως πετά. Απ’ το (συγκολλημένο) ειδώλιο λείπουν τα πτερά, η κεφαλή, τμήμα του δεξιού χεριού και τμήμα του δεξιού ποδιού, αλλά σώθηκε αυτό που έπρεπε να σωθεί. 

Ἀνασκαφὴ τοῦ μνημειακοῦ περιβόλου τοῦ Τύμβου Καστᾶ…

      Την εξέλιξη της ανασκαφής του μνημειακού περιβόλου του Τύμβου Καστά, στην Αρχαία Αμφίπολη και τη σχέση του με το μνημείο του Λέοντα της Αμφίπολης, παρουσίασε, στην 27η επιστημονική συνάντηση με θέμα «Αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη» που διεξάγεται από την Πέμπτη, στην αίθουσα τελετών του παλαιού κτιρίου της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, η προϊσταμένη της ΚΗ’ Εφορίας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, Κατερίνα Περιστέρη.

Ἡ Ἀφροδίτη τῆς Βακτριανῆς

Η Αφροδίτη της Βακτριανής. Σαν της Μήλου αλλά φτερωτή και με την

ινδική βούλα στο μέτωπο.

 

   Μετά το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου το 323 μ.Χ, η αυτοκρατορία του διασπάστηκε σε τρία μικρότερα βασίλεια. Το βασίλειο της Αιγύπτου ή των Πτολεμαίων, της Μακεδονίας και των Σελευκιδών. Στο βορειοανατολικό άκρο του βασιλείου των Σελευκιδών βρισκόταν η επαρχία της Βακτριανής. Μπορούμε να αντιστοιχήσουμε την γεωγραφική επικράτεια της Βακτριανής με τα εδάφη του σημερινού βορείου Αφγανιστάν και νοτίου Ουζμπεκιστάν και Τατζικιστάν.