Ἐρυθρόμορφος Καλυκωτὸς Κρατῆρας

Ἐρυθρόμορφος Καλυκωτὸς Κρατῆρας
Ἀγειογράφος: Ζωγράφος τῆς Altamura
470 – 460 π.Χ., Ἀθήνα.

Παῖς Μαραθῶνος…

Παῖς Μαραθῶνος!

   Bρέθηκε στὴ θαλάσσια περιοχὴ τοῦ Mαραθῶνος τὸν Ἰούνιο τοῦ 1925 καὶ εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ ἐλάχιστα σωζόμενα ἀρχαῖα ἑλληνικὰ ἀγάλματα ἀπὸ χαλκό, ποὺ κατάφεραν νὰ ἐπιβιώσουν ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα ὡς τὶς μέρες μας.

Κολυττός: δῆμός ἐστι τῆς Αἰγηϊδος φυλῆς

Ἀγόρι κάθεται μπροστᾶ ἀπὸ τὸν τάφο τοῦ Διονυσίου ἀπὸ τὸν Κολυττὸ (τέλη 4ου αἰ. π.Χ.) στὸ ἀρχαῖο Κοιμητήριο τοῦ Κεραμεικοῦ, Ἀθήνα 1895. 
Φωτογραφία τοῦ Γερμανοῦ Wilhelm von Plüschow (Guglielmo Plüschow, 1852-1930).

 

   Ὁ Κολυττὸς ἦταν ἀρχαῖος δῆμος (Harpocrationis Lexicon: δῆμός ἐστι τῆς Αἰγηϊδος φυλῆς) τῆς Ἀττικῆς καὶ βρισκόταν στὸ κέντρο τῆς περιοχῆς τῆς Ἀθῆνας. Εικάζεται ὅτι βρισκόταν στὸ σημεῖο ὅπου εἶναι ἡ σημερινὴ Πλάκα ἢ ἡ Ἀρχαία Ἀγορά. Ὁ δῆμος πῆρε τὸ ὄνομά του ἀπὸ τὸν μυθικό ἥρωα Κολυττό.

Ἀγγειογράφοι τῆς ὑστεροαρχαϊκῆς περιόδου…

   Στὰ κεραμικὰ ἐργαστήρια τῆς Ἀθήνας δούλεψαν στὶς ἀρχὲς τοῦ 5^ου αἰ. π.Χ.  ἐξαιρετικὰ προικισμένοι ἀγγειογράφοι,  οἱ ὁποῖοι ἄνοιξαν νέες προοπτικές στὴν ἐρυθρόμορφη ἀγγειογραφία. Οἱ ἀνθρώπινες μορφὲς ἀποδίδονται πλέον σὲ πρωτότυπες στάσεις καὶ ἀπὸ ἀναπάντεχες ὀπτικὲς γωνίες, οἱ ὁποῖες προδίδουν γνώσεις γεωμετρίας καὶ ὀπτικῆς. Οἱ ἀγγειογράφοι ἀκολουθῶντας ἀπὸ κοντᾶ τὶς πρωτοποριακὲς ἀναζητήσεις τῶν σύγχρονῶν τους ζωγράφων, διακόσμησαν τὰ ἀγγεῖα μὲ συνθέσεις μοναδικῆς ποιότητας.

   Τὰ ὡραιότερα διακοσμημένα ἀγγεῖα ἦταν αὐτὰ ποὺ χρησίμευαν στὰ συμπόσια. Ὀρισμένοι ἀγγειογράφοι ἔδειχναν προτίμηση στὰ μεγάλα σχήματα (κρατῆρες, ἀμφορεῖς, ὑδρίες), ἐνῷ ἄλλοι στὰ μικρότερα, κυρίως ἀγγεῖα πόσης (κύλικες, σκύφους). Ἀνάμεσα στοὺς πρώτους ξεχωρίζει ὁ «ζωγράφος τοῦ Βερολίνου» καὶ ὁ «ζωγράφος τοῦ Κλεοφράδη». Ἀπὸ τοὺς δεύτερους ἀξίζει νὰ ἀναφερθοῦν ὁ Ὀνήσιμος, ὁ «ζωγράφος τοῦ Βρύγου», ὁ Μάκρων καὶ ὁ Δούρις.

Περικεφαλαία Ἑλληνική…

 

Περικεφαλαία  Ἑλληνική, ἀπὸ τὴν Κρήτη. Ἀρχαϊκή, τέλη 7ου αἰ. π.Χ., ἀπὸ χαλκό.
Μητροπολιτικὸ Μουσεῖο Τέχνης (Νέα Ὑόρκη) © The Metropolitan Museum of Art

 

 

     Ἐξαιρετικῆς τέχνης περικεφαλαία, ἡ ὁποία βρέθηκε σύμφωνα μὲ τὴν περιγραφή τοῦ Metropolitan Museum of Art στὴ νότιο-κεντρικὴ Κρήτη ὅπου ἀναμφίβολα εἶναι καὶ ὁ τόπος κατασκευῆς της.

Δεξίλεως, γιὸς τοῦ Λυσανία

Ὁ Δεξίλεως, γιὸς τοῦ Λυσανία

 

   Ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ σημαντικὰ ἀττικὰ ἐπιτύμβια μνημεῖα τῶν ἀρχῶν τοῦ 4ου αἰ. π.Χ. μὲ ἀνάγλυφη παράσταση. Ὁ δεκαεννιάχρονος Δεξίλεως, γιὸς πλούσιας οἰκογένειας ἀπὸ τὸν δῆμο τοῦ Θορικοῦ στὴ νοτιοανατολικὴ Ἀττική, εἶχε κληθεῖ νὰ ὑπηρετήσῃ στὸ ἀθηναϊκὸ ἱππικὸ καὶ σκοτώθηκε τὸ 394 π.Χ., κατὰ τὸν λεγόμενο Κορινθιακὸ Πόλεμο, σὲ μία μάχη κοντᾶ στὴν Κόρινθο μαζὶ μὲ ἄλλους τέσσερις ἱππεῖς. Σύμφωνα μὲ τὸν ἀθηναϊκὸ νόμο, οἱ νεκροὶ ἐνταφιάστηκαν στὸ δημόσιον σῆμα, δηλαδὴ στὸν χῶρο ταφῆς γιὰ τοὺς πεσόντες ὑπὲρ πατρίδος.

Πάν!

 

   Ὁ θρύλος ἀναφέρει ὅτι ὁ Πὰν στὴ Μάχη τοῦ Μαραθῶνος βοήθησε τοὺς Ἕλληνες ἐναντίον τῶν Περσῶν μὲ δυνατὲς καὶ τρομακτικὲς φωνὲς ἐπαναλαμβάνοντας ρυθμικὰ τὸ ὄνομά του <<πὰν – πὰν – πάν>>… μὲ συνέπεια οἱ Πέρσες, ἀκούγοντάς τον, καταλήφθηκαν ἀπὸ παν-ικό (λέξη ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὸ ὄνομα Πὰν) καὶ ὑποχώρησαν.

Τὸ Ἄτι τῆς Σελήνης…

Τὸ Ἄτι τῆς Σελήνης ἀπὸ τὸ ἀνατολικὸ ἀέτωμα τοῦ Παρθενῶνος – Head of a horse of Selene from the east pediment of the Parthenon

Τὰ Γλυπτὰ τοῦ Παρθενῶνος – The Parthenon Sculptures

   Ἀπὸ τὸ 1801 ἔως τὸ 1804, τὰ συνεργεῖα τοῦ Ἔλγιν δροῦσαν στὴν Ἀκρόπολη, προκαλῶντας σημαντικὲς ζημίες στὰ γλυπτὰ καὶ τὸ ἴδιο τὸ μνημεῖο, ἀποσπῶντας καὶ διαμελίζοντας ἕνα σημαντικὸ μέρος (περίπου τὸ ἥμισυ) ἀπὸ τὸ σωζόμενο γλυπτὸ διάκοσμο τοῦ Παρθενῶνος, μαζὶ μὲ ὀρισμένα ἀρχιτεκτονικὰ μέλη, ὅπως ἕνα κιονόκρανο καὶ ἕνα σπόνδυλο ἀπὸ κίονα. Σήμερα, μεταξὺ Ἀθῆνας καὶ Λονδίνου βρίσκονται διαμελισμένα πολλὰ τμήματα, συχνᾶ ἀπὸ τὸ ἴδιο γλυπτό.

   Ἀπό τοὺς 97 σωζόμενους λίθους τῆς ζωφόρου τοῦ Παρθενῶνος, οἱ 56 βρίσκονται στὸ Λονδίνο καὶ οἱ 40 στὴν Ἀθήνα. Ἀπὸ τὶς 64 σωζόμενες μετόπες, οἱ 48 βρίσκονται στὴν Ἀθήνα καὶ οἱ 15 στὸ Λονδίνο. Ἀπὸ τὶς 28 σωζόμενες μορφὲς τῶν ἀετωμάτων, οἱ 19 βρίσκονται στὸ Λονδίνο καὶ οἱ 9 στὴν Ἀθήνα.

Ἀφροδίτη…

Venus. Detail of a life-size Proconnesian marble statue Roman copy of 1-2nd century CE,

from Greek original of 4th century BCE. London, British Museum.Credits: Iian Neill © All rights reserved

     Λεπτομέρεια ἀπὸ φυσικοῦ μεγέθους ἄγαλμα ἀπὸ Προκοννήσιο μάρμαρο. Ρωμαϊκὸ ἀντίγραφο τοῦ 1-2ου αἰ. μ.Χ. ἀπὸ Ἑλληνικὸ πρωτότυπο τοῦ 4ου αἰ. π.Χ.. Βρίσκεται στὸ Βρετανικὸ Μουσεῖο.

Ἀνάγλυφο: Ἔπαθλα ἀθλητικῶν ἀγώνων

     ΤΑ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ  ἦταν ἀρχαία ἑλληνικὴ γιορτὴ τῶν Ἀθηνῶν ἀφιερωμένη στὴ θεὰ Ἀθηνᾶ. Τὴν πανάρχαιη ἀθηναϊκὴ γιορτὴ, ἐκλαΐκευσε ἐπὶ τὸ μεγαλοπρεπέστερο ὁ Πεισίστρατος τὸ 566 π.Χ., διακρίνοντάς την σὲ Μεγάλα καὶ Μικρὰ Παναθήναια., ἀναδιοργανώνοντας τὴν πομπὴ τοῦ πέπλου, εἰσάγοντας τοὺς ἀθλητικοὺς ἀγῶνες καὶ θεσπίζοντας ὡς βραβεῖα τοὺς παναθηναϊκοὺς ἀμφορεῖς, γεμάτους λάδι ἀπὸ τὰ ἱερὰ δέντρα τῆς θεᾶς.

Τὰ Μεγάλα Παναθήναια διεξάγονταν κάθε τέσσερα χρόνια καὶ τὰ Μικρὰ κάθε χρόνο. Γίνονταν τὸ κατακαλόκαιρο, καί, ὅπως οἱ Χριστιανοὶ ἐορτάζουν τὸν Δεκαπενταύγουστο τὴν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου, οἱ Ἀθηναίοι περίπου τὴν ἴδια ἐποχὴ γιόρταζαν τὴ Γέννηση τῆς Ἀθηνᾶς, Προστάτιδας καὶ Πολιούχου τους.