Ὁ Λεωνίδας στὶς Θερμοπύλες

Ὁ Λεωνίδας στὶς Θερμοπύλες. Jacques Louis David, 1814.

Ἡ θρυλικὴ μἀχη τῶν Θερμοπυλῶν, ἐνέπνευσε τὸν Jacques-Louis David νὰ δημιουργήσῃ τὸ ἀριστούργημα «Ὁ Λεωνίδας στὶς Θερμοπύλες». Ἕναν πίνακα τεραστίων διαστάσεων 4,95 x 5,31 μ., ὁ ὁποῖος χρειάστηκε 15 χρόνια (1799 ἔως 1814) γιὰ νὰ ὁλοκληρωθῇ.

Ἀλεξάνδρου πράξεις…

[6.26.1] Θεώρησα σωστό να μην παραλείψω μια ωραία πράξη του Αλεξάνδρου, ωραιότερη από κάθε άλλη, που έγινε σε αυτήν τη χώρα ή στους Παραπαμισάδες, όπως έγραψαν μερικοί άλλοι συγγραφείς. Ο στρατός βάδιζε μέσα από την άμμο και η ζέστη ήταν πλέον αφόρητη, γιατί έπρεπε να φθάσουν στο νερό, αλλά αυτό ήταν μακριά από τον δρόμο, στον οποίο βρίσκονταν. Αν και ο ίδιος ο Αλέξανδρος βασανιζόταν από τη δίψα και βάδιζε μόλις και με δυσκολία, οδηγούσε όμως πεζός τους άνδρες του. Έτσι και οι άλλοι στρατιώτες υπέφεραν ευκολότερα τους κόπους —όπως ακριβώς συμβαίνει σε παρόμοιες περιστάσεις— επειδή όλοι ταλαιπωρούνταν εξίσου.

ΜΑΧΑΩΝ- Ο υιός του Ασκληπιού

The healer Makhaon attends to the wounded Menelaos.
Engraving by Francesco Nenci for an edition of the Iliad published in 1838

 

Του Ιατρού, Παναγιώτη Παυλάκη.

 

   Είναι πολύ γνωστή η φράσις εκ της Ιλιάδος του Οµήρου, η οποία χρησιµοποιείται προς έπαινον των ιατρών:

«ἱητρὸς γὰρ ἀνὴρ πολλῶν ἀντάξιος ἄλλων»

 

   Όµως πολύ λίγοι θα γνωρίζουν σε ποιόν ιατρό αναφέρεται και υπό ποίας συνθήκας ελέχθη. Η φράσις αυτή ελέχθη υπό του Ιδοµενέως, του βασιλέως της Κρήτης, δια τον Μαχάονα, τον γυιό του Ασκληπιού, ο οποίος πληγώθηκε σε µια µάχη έξω από τα τείχη της Τροίας.

Ἐρυθρόμορφος Καλυκωτὸς Κρατῆρας

Ἐρυθρόμορφος Καλυκωτὸς Κρατῆρας
Ἀγειογράφος: Ζωγράφος τῆς Altamura
470 – 460 π.Χ., Ἀθήνα.

Παῖς Μαραθῶνος…

Παῖς Μαραθῶνος!

   Bρέθηκε στὴ θαλάσσια περιοχὴ τοῦ Mαραθῶνος τὸν Ἰούνιο τοῦ 1925 καὶ εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ ἐλάχιστα σωζόμενα ἀρχαῖα ἑλληνικὰ ἀγάλματα ἀπὸ χαλκό, ποὺ κατάφεραν νὰ ἐπιβιώσουν ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα ὡς τὶς μέρες μας.

Κολυττός: δῆμός ἐστι τῆς Αἰγηϊδος φυλῆς

Ἀγόρι κάθεται μπροστᾶ ἀπὸ τὸν τάφο τοῦ Διονυσίου ἀπὸ τὸν Κολυττὸ (τέλη 4ου αἰ. π.Χ.) στὸ ἀρχαῖο Κοιμητήριο τοῦ Κεραμεικοῦ, Ἀθήνα 1895. 
Φωτογραφία τοῦ Γερμανοῦ Wilhelm von Plüschow (Guglielmo Plüschow, 1852-1930).

 

   Ὁ Κολυττὸς ἦταν ἀρχαῖος δῆμος (Harpocrationis Lexicon: δῆμός ἐστι τῆς Αἰγηϊδος φυλῆς) τῆς Ἀττικῆς καὶ βρισκόταν στὸ κέντρο τῆς περιοχῆς τῆς Ἀθῆνας. Εικάζεται ὅτι βρισκόταν στὸ σημεῖο ὅπου εἶναι ἡ σημερινὴ Πλάκα ἢ ἡ Ἀρχαία Ἀγορά. Ὁ δῆμος πῆρε τὸ ὄνομά του ἀπὸ τὸν μυθικό ἥρωα Κολυττό.

Ἡ πρώτη ἀκριβὴς μέτρηση ὕψους βουνοῦ, ἔγινε στὴν Ἑλλάδα!

 

Μεταξὺ διαφόρων μετρήσεων ὕψους βουνῶν στὴν ἀρχαιότητα, ἐκείνη ποὺ ξεχωρίζει καὶ ἐκπλήσσει γιὰ τὴν ἀκρίβειά της εἶναι ἡ ὑψομέτρηση κορυφῆς τοῦ Δυτικοῦ Ὀλύμπου, πιθανότατα τῆς κορυφῆς μὲ τὴν ὀνομασία Φλάμπουρο, ἀπὸ τὸν Ξεναγόρα.

   Ὡς ἱστορικὴ πηγή ἔχουμε τὸν Πλούταρχο, ὁ ὁποῖος στὸ ἔργο του Βίοι Παράλληλοι ἀναφέρει ὅτι ἡ μέτρηση τοῦ Ξεναγόρα περιγράφεται λεκτικά σὲ ἐπιγραφὴ ποὺ ὑπῆρχε στὸ ἱερὸ τοῦ Πυθίου Ἀπόλλωνα, στὸ ἀρχαῖο Πύθιο Ἐλασσόνας. Ὁ ναὸς τοῦ Ἀπόλλωνα ἔχει ἀποκαλυφτεῖ τὰ τελευταῖα χρόνια μὲ ἀρκετὰ εὐρήματα ποὺ τεκμηριώνουν τὴν ἱστορία τῆς περιοχῆς.

Ἀγγειογράφοι τῆς ὑστεροαρχαϊκῆς περιόδου…

   Στὰ κεραμικὰ ἐργαστήρια τῆς Ἀθήνας δούλεψαν στὶς ἀρχὲς τοῦ 5^ου αἰ. π.Χ.  ἐξαιρετικὰ προικισμένοι ἀγγειογράφοι,  οἱ ὁποῖοι ἄνοιξαν νέες προοπτικές στὴν ἐρυθρόμορφη ἀγγειογραφία. Οἱ ἀνθρώπινες μορφὲς ἀποδίδονται πλέον σὲ πρωτότυπες στάσεις καὶ ἀπὸ ἀναπάντεχες ὀπτικὲς γωνίες, οἱ ὁποῖες προδίδουν γνώσεις γεωμετρίας καὶ ὀπτικῆς. Οἱ ἀγγειογράφοι ἀκολουθῶντας ἀπὸ κοντᾶ τὶς πρωτοποριακὲς ἀναζητήσεις τῶν σύγχρονῶν τους ζωγράφων, διακόσμησαν τὰ ἀγγεῖα μὲ συνθέσεις μοναδικῆς ποιότητας.

   Τὰ ὡραιότερα διακοσμημένα ἀγγεῖα ἦταν αὐτὰ ποὺ χρησίμευαν στὰ συμπόσια. Ὀρισμένοι ἀγγειογράφοι ἔδειχναν προτίμηση στὰ μεγάλα σχήματα (κρατῆρες, ἀμφορεῖς, ὑδρίες), ἐνῷ ἄλλοι στὰ μικρότερα, κυρίως ἀγγεῖα πόσης (κύλικες, σκύφους). Ἀνάμεσα στοὺς πρώτους ξεχωρίζει ὁ «ζωγράφος τοῦ Βερολίνου» καὶ ὁ «ζωγράφος τοῦ Κλεοφράδη». Ἀπὸ τοὺς δεύτερους ἀξίζει νὰ ἀναφερθοῦν ὁ Ὀνήσιμος, ὁ «ζωγράφος τοῦ Βρύγου», ὁ Μάκρων καὶ ὁ Δούρις.

Περικεφαλαία Ἑλληνική…

 

Περικεφαλαία  Ἑλληνική, ἀπὸ τὴν Κρήτη. Ἀρχαϊκή, τέλη 7ου αἰ. π.Χ., ἀπὸ χαλκό.
Μητροπολιτικὸ Μουσεῖο Τέχνης (Νέα Ὑόρκη) © The Metropolitan Museum of Art

 

 

     Ἐξαιρετικῆς τέχνης περικεφαλαία, ἡ ὁποία βρέθηκε σύμφωνα μὲ τὴν περιγραφή τοῦ Metropolitan Museum of Art στὴ νότιο-κεντρικὴ Κρήτη ὅπου ἀναμφίβολα εἶναι καὶ ὁ τόπος κατασκευῆς της.

Δαναΐδες…

 

«Δαναΐδες» (1903) τοῦ John William Waterhouse

 

   Ὁ Ποσειδώνας ζευγάρωσε μὲ τὴ Λιβύη, κόρη τοῦ Νείλου, καὶ ἀπόκτησε δύο γιούς, τὸν Ἀγήνορα καὶ τὸν Βῆλο. Ὁ Ἀγήνωρ ὅταν μεγάλωσε ἔφτιαξε τὸ βασίλειό του στὴ Φοινίκη, ἐνῷ ὁ Βῆλος ἔμεινε στὴν Αἴγυπτο, πῆρε γυναίκα του τὴν Ἀγχινόη, καὶ ἀπόκτησε δίδυμους γιούς, τὸν Αἴγυπτο καὶ τὸ Δαναό.

   Ὁ Δαναὸς ἔγινε βασιλιὰς τῆς Λιβύης, ὅπου καὶ ἴδρυσε τὸ ἱερὸ τοῦ Ἄμμωνος, καὶ ὁ Αἴγυπτος ἔγινε βασιλιὰς τῆς Ἀραβίας, τὴν ὁποία καὶ ὀνόμασε «Αἴγυπτο». Ὁ Αἴγυπτος ἀπόκτησε 50 γιοὺς καὶ ὁ Δαναὸς 50 κόρες, τὶς Δαναΐδες.
Κάποτε ὅμως ὁ Αἴγυπτος καὶ ὁ Δαναός, συγκρούστηκαν, γιατὶ ὁ Δαναὸς φθονοῦσε τὸν Αἴγυπτο, ποὺ εἶχε ἀρσενικὰ παιδιά. Φοβόταν μάλιστα ὅτι οἱ γιοὶ τοῦ Αἰγύπτου θὰ κάνουν γυναῖκες τους τὶς κόρες του καὶ θὰ τοῦ πάρουν τὴν ἐξουσία. Ὁ Δαναός τότε, ὕστερα ἀπὸ χρησμὸ τῆς Ἀθηνᾶς, ἀρμάτωσε καράβι μὲ 50 κουπιά, ὅσα καὶ τὰ κορίτσια του, καὶ μὲ αὐτὸ ἔφυγε μαζὶ μὲ τὶς κόρες του.