Ἀνασκαφὲς στὸ βασίλειο τῶν Ὀδρυσῶν Θρακῶν!

Μικρὸ ὀστέινο ἀγαλματίδιο αὐλητὴ ποὺ φορᾶ μακρὺ πτυχωτὸ χιτῶνα

μὲ σταυρωτὸ ζῶμα καὶ ἰμάτιο

«Η σημερινή Βουλγαρία αποτελεί σχεδόν εξ ολοκλήρου τμήμα της αρχαίας Θράκης. Τα κυριότερα φύλα που την κατοικούσαν κατά την αρχαιότητα ήταν οι Οδρύσοι και οι Τριβαλλοί. Οι Οδρύσοι, που εξαπλώνονταν σε μια μεγάλη έκταση με πυρήνα την κοιλάδα του Έβρου, βρίσκονταν σε άμεση επικοινωνία με τους Έλληνες των αποικιών, τόσο των Αιγαιακών ακτών, όσο και της Προποντίδας και του Ευξείνου Πόντου. Οι σχέσεις τους δεν ήσαν απλά εμπορικές, ούτε περιορίζονται στα -πολύ σημαντικά- ελληνικής προέλευσης ή επιρροής τέχνεργα που φέρνει στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη.

Επρόκειτο για σχέσεις βαθειά πολιτισμικές που εκτείνονται από τη χρήση του ελληνικού αλφαβήτου αρχικά και της ελληνικής γλώσσας εν συνεχεία, ως το θρησκευτικό συγκρητισμό, τη διάδοση και προσαρμογή των ελληνικών μύθων, την υιοθέτηση κοινωνικών και πολιτισμικών προτύπων και την ανάπτυξη πολιτικών δεσμών. Ήταν σχέσεις αμφίδρομες, καθώς πολλά στοιχεία θρακικής προέλευσης έχουν ήδη εντοπιστεί και μελετηθεί σε διάφορες πτυχές του ελληνικού πολιτισμού. Πολλά περισσότερα χρειάζεται να μελετηθούν στη Θράκη. Ας μην ξεχνάμε ότι σημαντικοί ελληνικοί μύθοι για το Διόνυσο, τον Ορφέα, το Λυκούργο, το Διομήδη, τον Τηρέα και τους Καβείρους, διαμείβονται ή σχετίζονται με τη Θράκη.

Από την κλασική εποχή και έπειτα, εξάλλου, οι ελληνικές ιστορικές πηγές (Θουκυδίδης και Ξενοφών) παρέχουν πλούσιο υλικό τόσο για το ενδιαφέρον των Αθηναίων για τη θρακική ενδοχώρα και τη συμμαχία τους με τον Σιτάλκη κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο, όσο και για την επιρροή του βασιλείου της Μακεδονίας, όπως φαίνεται ξεκάθαρα με την ίδρυση από τον Φίλιππο Β΄ της πόλης που φέρει το όνομά του, της Φιλιππούπολης, σημερινού Πλόβντιφ. Λιγότερο λεπτομερώς καταγράφονται στις πηγές οι σχέσεις με τις ελληνικές πόλεις της Μικράς Ασίας, αλλά κι αυτές τεκμηριώνονται ξεκάθαρα από τα αρχαιολογικά δεδομένα….»

 

Πήλινη ἐσχάρα μὲ πλούσιο σταμπωτὸ διάκοσμο ἀπὸ σβάστικες, ρόδακες καὶ κλώνους κισσοῡ

Μόλις διαβάσατε τμῆμα συνεντεύξεως τοῦ Θάνου Σίδερη, διευθυντὴ τῆς ἑλληνικῆς ἀρχαιολογικῆς ἀποστολῆς στὴ Halka Bunar τῆς Βουλγαρίας, ποὺ ἔδωσε τὸν Φεβρουάριο τοῦ 2013 στὸ LIFO

Ἀπὸ τὸ 2009 ὁ ἀρχαιολόγος δρ. Ἀθανάσιος Σίδερης διευθύνει τὶς ἀνασκαφὲς στὴ θέση Χαλκᾶ Μπουνᾶρ (Halka Bunar) τῆς Βουλγαρίας, ὠς ἐπικεφαλῆς τοῦ Τμήματος Ἱστορίας καὶ Ἀρχαιολογίας τοῦ Ἰδρύματος Μείζονος Ἑλληνισμοῦ, ἐκπροσωπῶντας τὴν ἑλληνικὴ πλευρὰ σὲ ἕνα πενταετὲς πρόγραμμα συνεργασίας μὲ τὸ Ἀρχαιολογικὸ Ἰνστιτοῦτο τῆς Ἀκαδημίας Ἐπιστημῶν τῆς Βουλγαρίας.

Τὰ εὐρήματα τῶν ἀνασκαφῶν δηλώνουν κατοίκηση στὴν περιοχὴ ἤδη ἀπὸ τὴ νεολιθικὴ ἐποχή, καθῶς ἦρθε στὸ φῶς μία οἰκία τῆς Μέσης Νεολιθικῆς περιόδου μὲ πλούσια κεραμικὰ εὐρήματα ποὺ χρονολογοῦνται μεταξὺ τοῦ 5.500 καὶ 5.300 π.Χ.

Ἀπὸ τὴν πρώιμη Κλασικὴ ἐποχή (5ος αἰ. π.Χ.) ἐμφανίζονται ἤδη καὶ οἱ πρῶτες ἑλληνικὲς εἰσαγωγές, μὲ ἀθηναϊκὴ κεραμικὴ καὶ ἀργυρά νομίσματα ἀπὸ τὸ Πάριο τῆς Προποντίδας. Ἔν συνεχείᾳ, στὸν 4ο αἰ. π.Χ. τὰ εὐρήματα καὶ ἡ ποικιλία τους αὐξάνονται σταδιακά.

Οἱ εἰκόνες τῶν εὐρημάτων (καὶ τὰ δύο εἶναι ἑλληνιστικῆς περιόδου),ποὺ συνοδεύουν τὴν ἀνάρτηση, περιγράφονται ἀπὸ τὸν κο Σίδερη ὡς ἐξῆς:

«Υπάρχουν δυο ευρήματα που μου έδωσαν ιδιαίτερη χαρά και τους έχω αδυναμία. Το πρώτο είναι εύρημα της Μιλένα Τόνκοβα και προέρχεται από αποθέτη. Είναι ένα μικρό οστέινο αγαλματίδιο αυλητή που φορά μακρύ πτυχωτό χιτώνα με σταυρωτό ζώμα και ιμάτιο. Έπαιζε δίαυλο και παρόλο που οι αυλοί έχουν χαθεί διακρίνεται στο πρόσωπο η φορβάδα, τα δερμάτινα λουριά δηλαδή που συγκρατούσαν τους αυλούς.

Το δεύτερο είναι η πήλινη εσχάρα που ανέσκαψα το 2011 με τον πλούσιο σταμπωτό διάκοσμο από σβάστικες, ρόδακες και κλώνους κισσού. Και τα δυο με τον τρόπο τους μιλούν για την πολιτιστική και θρησκευτική όσμωση. Οι αυλητές με δίαυλο συνδέονται στενά με τη διονυσιακή λατρεία (π.χ. στη ζωφόρο του ναού του θεού στην Τέω) και τα σύμβολα στην εσχάρα είναι επίσης διονυσιακά, απολλώνια και πιθανόν ορφικά (ο κισσός ήταν το φυτό του Διονύσου, η σβάστικα είναι ηλιακό σύμβολο και ο ρόδακας στοιχείο που συνδέεται με τον κόσμο των νεκρών). Τα ευρήματα αυτά με ωθούν να προσπαθώ να καταλάβω τους ανθρώπους της Χαλκά Μπουνάρ, ή αν θέλετε, να φανταστώ τον κόσμο τους. Άλλωστε, τι είναι η αρχαιολογία, αν όχι ένας μεθοδικός αλλά και μεταβαλλόμενος τρόπος να φανταζόμαστε το παρελθόν μας;»

Φέτος τὸ καλοκαίρι θὰ ὁλοκληρωθῇ ἡ προγραμματισμένη ἀνασκαφικὴ ἔρευνα…

Ἡ περιοχὴ τῶν ἀρχαιολογικῶν ἐρευνῶν

Στὸ Ἴδρυμα Μείζονος Ἑλληνισμοῦ, μπορεῖτε νὰ διαβάσετε γιὰ τὸ πενταετὲς ἀρχαιολογικὸ πρόγραμμα συνεργασίας –> http://www.fhw.gr/fhw/index.php?lg=1&state=pages&id=85&sid=234

Σύντομος σύνδεσμο -shortlink- ἄρθρου –> http://wp.me/p2VN9U-DT