Παῖς Μαραθῶνος…

Παῖς Μαραθῶνος!

   Bρέθηκε στὴ θαλάσσια περιοχὴ τοῦ Mαραθῶνος τὸν Ἰούνιο τοῦ 1925 καὶ εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ ἐλάχιστα σωζόμενα ἀρχαῖα ἑλληνικὰ ἀγάλματα ἀπὸ χαλκό, ποὺ κατάφεραν νὰ ἐπιβιώσουν ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα ὡς τὶς μέρες μας.

Δεξίλεως, γιὸς τοῦ Λυσανία

Ὁ Δεξίλεως, γιὸς τοῦ Λυσανία

 

   Ἕνα ἀπὸ τὰ πιὸ σημαντικὰ ἀττικὰ ἐπιτύμβια μνημεῖα τῶν ἀρχῶν τοῦ 4ου αἰ. π.Χ. μὲ ἀνάγλυφη παράσταση. Ὁ δεκαεννιάχρονος Δεξίλεως, γιὸς πλούσιας οἰκογένειας ἀπὸ τὸν δῆμο τοῦ Θορικοῦ στὴ νοτιοανατολικὴ Ἀττική, εἶχε κληθεῖ νὰ ὑπηρετήσῃ στὸ ἀθηναϊκὸ ἱππικὸ καὶ σκοτώθηκε τὸ 394 π.Χ., κατὰ τὸν λεγόμενο Κορινθιακὸ Πόλεμο, σὲ μία μάχη κοντᾶ στὴν Κόρινθο μαζὶ μὲ ἄλλους τέσσερις ἱππεῖς. Σύμφωνα μὲ τὸν ἀθηναϊκὸ νόμο, οἱ νεκροὶ ἐνταφιάστηκαν στὸ δημόσιον σῆμα, δηλαδὴ στὸν χῶρο ταφῆς γιὰ τοὺς πεσόντες ὑπὲρ πατρίδος.

Πάν!

 

   Ὁ θρύλος ἀναφέρει ὅτι ὁ Πὰν στὴ Μάχη τοῦ Μαραθῶνος βοήθησε τοὺς Ἕλληνες ἐναντίον τῶν Περσῶν μὲ δυνατὲς καὶ τρομακτικὲς φωνὲς ἐπαναλαμβάνοντας ρυθμικὰ τὸ ὄνομά του <<πὰν – πὰν – πάν>>… μὲ συνέπεια οἱ Πέρσες, ἀκούγοντάς τον, καταλήφθηκαν ἀπὸ παν-ικό (λέξη ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὸ ὄνομα Πὰν) καὶ ὑποχώρησαν.

Ὁ Σταδιοδείκτης τοῦ Ἀρχ. Μουσείου Δράμας

    Ἡ Ἐγνατία Ὁδός ἀκολουθῶντας μετὰ τὴν Ἀμφίπολη τοὺς βόρειους πρόποδες τοῦ Παγγαίου μὲ κατεύθυνση τοὺς Φιλίππους, διέσχιζε τὴν περιοχὴ τοῦ ἀκμαίου ἀρχαίου οἰκισμοῦ Καλαμπακίου. Ἡ περίφημη αὐτὴ ρωμαϊκὴ ὁδὸς «Via Egnatia», μεγάλη καὶ λιθόστρωτη συνέδεε τὴ Ρώμη μὲ τὴν Κωνσταντινούπολη, καὶ ἦταν ἔργο τοῦ Ρωμαίου ἀνθύπατου Γναίου Ἐγνατίου στὰ τέλη τοῦ 2ου αἰ. π.Χ. Ἡ Ἐγνατία Ὀδὸς δὲν ὑπῆρξε – βεβαίως – ὁ πρῶτος δρόμος, ὁ ὁποῖος διαμορφώθηκε στὴν περιοχή. Ὁ Θουκυδίδης μνημονεύει ὁδὸ ἀπὸ τὸ Βυζάντιο, μέσῳ τῆς Θράκης καὶ τῆς Μακεδονίας, γιὰ τὴ Θέρμη καὶ ἀπὸ ἐκεῖ γιὰ τὸ ἰλλυρικὸ Δυρράχιο.

Πυρρίχιος

    8. Ἀναφέρεται ὅτι πρώτη ἡ Ρέα ἐθέλχθη ἀπὸ αὐτὴν τὴν τέχνη ταύτης (ὀρχήσεως) καὶ εἰς μὲν τὴν Φρυγίαν ἔβαλε τοὺς Κορύβαντας νὰ χορεύσουν, εἰς δὲ τὴν Κρήτην τοὺς Κουρῆτας, καὶ δὲν ὡφελήθη ὀλίγον ἐκ τῆς τέχνης αὐτῶν, ἀφοὺ διὰ τοῦ χοροῦ των τῆς ἔσωσαν τὸν Δία, ὥστε καὶ δικαίως ὁ Ζεὺς νὰ ὁμολογῇ ὅτι ὀφείλει εἰς αὐτοὺς σῶστρα, διότι χάρις εἰς τὴν ὄρχησίν των ἐσώθη ἀπὸ τοὺς ὀδόντας τοῦ πατρός του.

Ὁ Δεξαμενὸς ἀπὸ τὴ Χίο

 Blue chalcedony scaraboid, from Kerch (Crimea). A flying heron.

Signed Dexamenos epoie Chios. St. Petersburg. 20mm.

    Ἕνας ἀπὸ τοὺς σημαντικότερους Ἕλληνες σφραγιδογλύφους, ἀλλὰ καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς κορυφαίους καλλιτέχνες τῆς Kλασικῆς περίοδου, εἶναι ὁ Δεξαμενός (περ. 450- 420 π.Χ.). Tέσσερις ἐνυπόγραφοι λίθοι του σώζονται: δύο ἀπεικονίζουν ἐρωδιούς, ἕνας μία οἰκοδέσποινα μὲ τὴ θεραπαινίδα της καὶ ἕνας φέρει τὴ σπουδὴ μίας ἀνδρικῆς κεφαλῆς. Ἡ ὑπογραφὴ τοῦ καλλιτέχνη ἐμφανίζεται πότε ὡς «ΔEΞAMENOΣ EΠOIE» (=ὁ Δεξαμενὸς μὲ ἔφτιαξε), πότε περιορίζεται στὸ ὄνομά του, ἐνῶ μία φορὰ προσδιορίζεται καὶ ἡ ἐθνική του καταγωγή, ἀπὸ τὸ νησὶ τῆς Χίου.

Ἀνάγλυφο: Ἔπαθλα ἀθλητικῶν ἀγώνων

     ΤΑ ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ  ἦταν ἀρχαία ἑλληνικὴ γιορτὴ τῶν Ἀθηνῶν ἀφιερωμένη στὴ θεὰ Ἀθηνᾶ. Τὴν πανάρχαιη ἀθηναϊκὴ γιορτὴ, ἐκλαΐκευσε ἐπὶ τὸ μεγαλοπρεπέστερο ὁ Πεισίστρατος τὸ 566 π.Χ., διακρίνοντάς την σὲ Μεγάλα καὶ Μικρὰ Παναθήναια., ἀναδιοργανώνοντας τὴν πομπὴ τοῦ πέπλου, εἰσάγοντας τοὺς ἀθλητικοὺς ἀγῶνες καὶ θεσπίζοντας ὡς βραβεῖα τοὺς παναθηναϊκοὺς ἀμφορεῖς, γεμάτους λάδι ἀπὸ τὰ ἱερὰ δέντρα τῆς θεᾶς.

Τὰ Μεγάλα Παναθήναια διεξάγονταν κάθε τέσσερα χρόνια καὶ τὰ Μικρὰ κάθε χρόνο. Γίνονταν τὸ κατακαλόκαιρο, καί, ὅπως οἱ Χριστιανοὶ ἐορτάζουν τὸν Δεκαπενταύγουστο τὴν Κοίμηση τῆς Θεοτόκου, οἱ Ἀθηναίοι περίπου τὴν ἴδια ἐποχὴ γιόρταζαν τὴ Γέννηση τῆς Ἀθηνᾶς, Προστάτιδας καὶ Πολιούχου τους.

Η επιτύμβια στήλη του παλαιστρίτη Κλεόβουλου…

Γράφτηκε από τον  Σκουλούδη Ερρίκο

     Ανάμεσα στα εκθέματα του πολύ ενδιαφέροντος μουσείου της Βραυρώνας Αττικής είναι και μια επιτύμβια στήλη από το Πόρτο Ράφτη του 410-400 π.Χ. Η παράσταση περιλαμβάνει τρεις μορφές. Στο τύμπανο του αετώματος είναι χαραγμένα τα ονόματα Κλεόβουλος και Μένων.

     Ο αγένειος νέος Κλεόβουλος στο μέσον απεικονίζεται ως παλαιστρίτης* δηλαδή επαγγελματίας παλαιστής, γυμναστής κρατώντας στλεγγίδα και αρύβαλλο. Συνοδεύεται από το σκύλο του ενώ στο άλλο χέρι κρατά μικρό λαγό. Αριστερά της μορφής του νέου βρίσκεται ένας ηλικιωμένος ιματιοφόρος άντρας, πιθανότατα ο πατέρας του. Δεξιά από το νέο εικονίζεται ο Μένων γενειοφόρος πολεμιστής με αττικό κράνος στο κεφάλι, ασπίδα και δόρυ στο αριστερό χέρι και ξίφος κρεμασμένο από τον τελαμώνα. Ο Μένων ενδέχεται μάλιστα να ταυτίζεται με τον Τριηράρχη Μένωνα, το όνομα του οποίου περιλαμβάνεται σε κατάλογο πεσόντων που χρονολογείται προς τα τέλη του Πελοποννησιακού πολέμου δηλαδή της διαμάχης (431-404 π.Χ.) ανάμεσα στην Πελοποννησιακή Συμμαχία υπό την ηγεμονία της Σπάρτης, και την Αθηναϊκή Συμμαχία, που έληξε με την ολοκληρωτική ήττα των Αθηναίων.

Ο ποδοσφαιριστής!

 

     Κατά το συνήθειο της Κλασικής Εποχής, οι στήλες που στήνονταν πάνω στους τάφους της Αττικής απεικόνιζαν τους νεκρούς σε ηρωικά στιγμιότυπα, σε σκηνές της καθημερινότητας ή σπανιότερα παρουσίαζαν εικόνες θρήνου.

     Σκηνές λίγο-πολύ τυποποιημένες. Έφιπποι πολεμιστές σε ώρα θριάμβου, όρθιοι αθλητές με τη στλεγγίδα, τον δίσκο ή το ακόντιο στο χέρι, σκηνές αποχαιρετισμού στο σπίτι, σκηνές από τον γυναικείο καλλωπισμό. Εκτός από τις περιπτώσεις που τα πράγματα είχαν αλλιώς. Που υπήρχε κάποιος ειδικός λόγος, που ο νεκρός ήταν μια ιδιαίτερη προσωπικότητα, γνωστός για κάτι εξαιρετικό. Όπως στην περίπτωση του ποδοσφαιριστή της μαρμάρινης στήλης αρ. ευρ. ΕΑΜ 873 που εκτίθεται στην αίθουσα 23 του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου.

Ἡ Ἀπολλωνία τοῦ Πόντου – Σωζόπολη!

 

Εἶναι πλούσια καὶ ἑλληνικὴ, ἡ ἱστορία τῆς Ἀπολλωνίας τοῦ Πόντου.

    Ἀνασκαφὲς στὸ μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Νικολάου ἔφεραν στὸ φῶς τμῆμα τῆς ἀρχαίας νεκροπόλεως τῆς Ἀπολλωνίας,  μαθαίνουμε ἀπὸ τὸ FOCUS News Agency. Τὶς ταφὲς κάλυπταν ἐκκλησιαστικὰ κτήρια καὶ τὰ περισσότερα εὐρήματα βρέθηκαν κάτω ἀπὸ τὸ βόρειο τμῆμα τοῦ νάρθηκα μίας τρίκλιτης βασιλικῆς. Τὰ ἐκκλησιαστικὰ κτίσματα ποὺ βρίσκονται στὸν χῶρο τῆς ἀρχαίας νεκροπόλεως χρονολογοῦνται ἀπὸ τὸν 6ο αἰ.