Ἡ τριπλὴ διύλισις τοῦ Σωκράτους…

Τοιχογραφία οἰκίας ποὺ ἀπεικονίζει τὸν Σωκράτην. 1ος-5ος αἰ.  π.Χ. Μουσεῖον τῆς Ἐφέσου.

”Μίαν ἡμέραν ἐκεῖ ποὺ ὁ Σωκράτης ἒκανε τὴ βόλτα του στὴν Ἀκρόπολην, συνάντησε κάποιον γνωστόν του, ὁ ὁποῖος τοῦ ἀνακοίνωσε ὃτι θέλει νὰ τοῦ ὁμιλήσῃ γιὰ κάτι  σημαντικὸν ποὺ ἂκουσε, καὶ ἀφορᾶ κάποιον ἀπὸ τοὺς μαθητάς του. Ὁ Σωκράτης τοῦ εἶπε ὃτι θὰ ἢθελε, πρὶν τοῦ ἀναφέρῃ τὶ εἶχε ἀκούσει, νὰ τοῦ κάνῃ τὴν ἐξέταση τῆς “τριπλῆς διυλίσεως”.

– “Τριπλὴ διύλισις;” ρώτησε μὲ ἀπορία.

– Ναί, πρὶν μοῦ πῇς… τὶ ἂκουσες γιὰ τὸν μαθητὴν μου, θὰ ἢθελα νὰ κάτσουμε γιὰ ἓνα λεπτὸ νὰ ἐξετάσουμε αὐτὸ ποὺ θέλεις νὰ μοῦ πῇς. Τὸ πρῶτο φίλτρο εἶναι αὐτὸ τῆς ἀληθείας. Εἶσαι λοιπὸν ἐντελῶς σίγουρος ὃτι αὐτὸ ποὺ πρόκειται νὰ μοῦ πῇς εἶναι ἀλήθεια;

– Ἒ….. ὂχι ἀκριβῶς, ἁπλῶς τὸ ἂκουσα ὃμως καί…

– Μάλιστα ἂρα δὲν ἒχεις ἰδέαν ἂν αὐτὸ ποὺ θέλεις νὰ μοῦ πῇς εἶναι ἀλήθεια ἢ ψέμα. Ἂς δοκιμάσουμε τῶρα τὸ δεύτερον φίλτρον αὐτὸ τῆς καλοσύνης. Αὐτὸ τὸ ὁποῖον πρόκειται νὰ μοῦ πῇς γιὰ τὸν μαθητήν μου εἶναι κάτι καλόν;

– Καλόν; Ὂχι, τὸ ἀντίθετον μᾶλλον…

– Ἂρα, συνέχισε ὁ Σωκράτης, θέλεις νὰ πῇς κάτι ἂσχημον γιὰ τὸν μαθητήν μου ἂν καὶ δὲν εἶσαι καθόλου σίγουρος ὃτι εἶναι ἀληθές.

Ὁ γνωστὸς ἒσκυψε τὸ κεφάλι ἀπὸ ντροπὴ καὶ ἀμηχανία.

– Παρ΄ ὃλα αὐτά, συνέχισε ὁ Σωκράτης, μπορεῖ ἀκόμα νὰ περάσῃς τὴν ἐξέτασιν διότι ὑπάρχει καὶ τὸ τρίτον φίλτρον. Τὸ φίλτρον τῆς χρησιμότητος. Εἶναι αὐτὸ ποὺ θέλεις νὰ μοῦ πῇς γιὰ τὸν μαθητήν μου κάτι ποὺ μπορεῖ νὰ μοῦ φανῇ χρήσιμον;

– Ὂχι δὲ νομίζω…

– Ἂρα λοιπὸν ἀφοῦ αὐτὸ ποὺ θὰ μοῦ πῇς δὲν εἶναι οὒτε ἀληθές, οὒτε καλόν, οὒτε χρήσιμον. Γιατὶ θὰ πρέπῃ νὰ τὸ ακούσῳ;

Ὁ γνωστὸς ἒφυγε ντροπιασμένος, ἒχοντας πάρει ἓνα καλὸν μάθημα…”